Kararı açıklayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Depremin yaşandığı 10 ilimizi, genel hayata etkili afet bölgesi olarak ilan ediyoruz. Arama-kurtarma faaliyetlerinin ve sonrasındaki çalışmaların süratle yürütülebilmesini temin için, Anayasa'nın 119'uncu maddesinin bize verdiği yetkiye dayanarak Olağanüstü Hal ilan etme kararı aldık" ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle 10 ili kapsayan ve 3 ay sürecek Olağanüstü Hal (OHAL) ilan edileceğini açıklamasının ardından gözler, OHAL süreci ve sürecin nasıl işleyeceğine çevrildi.
Afet durumlarında alınacak tedbirler ve OHAL'in uygulamasına ilişkin detaylar ise kanunlarla düzenlenmiş durumda.
OHAL Kanunu'nun 5'inci maddesine göre, doğal afet nedeniyle OHAL ilan edilmesi durumda, "felâkete uğrayanların kurtarılması, meydana gelen hasar ve zararın telafisi için ihtiyaç duyulan ve hemen sağlanamayan para ve her türlü taşınır ve taşınmaz mallar ve yapılması gereken işler; para, mal ve çalışma yükümlülüğü yoluyla" sağlanması öngörülüyor. Bu yükümlülüklerin detayları da yine aynı kanunda düzenleniyor.
OHAL kim tarafından, hangi şartlarda ilan edilebilir?
Anayasa'nın 119. maddesine göre, Cumhurbaşkanı, savaş, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, seferberlik, ayaklanma, vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli bir kalkışma, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal düzeni veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerinin ortaya çıkması, şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması, tabii afet veya tehlikeli salgın hastalık ya da ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması hallerinde yurdun tamamında veya bir bölgesinde, süresi altı ayı geçmemek üzere OHAL ilan edebiliyor.
OHAL ne zaman yürürlüğe girer?
OHAL ilanı kararı, verildiği gün Resmi Gazete'de yayımlanır ve aynı gün TBMM'nin onayına sunulur. TBMM tatilde ise derhal toplantıya çağırılır. Meclis, gerekli gördüğü takdirde OHAL'in süresini kısaltabilir, uzatabilir veya OHAL'i kaldırabilir.
OHAL süreci nasıl işler?
Olağanüstü hallerde hangi hükümlerin uygulanacağı ve işlemlerin nasıl yürütüleceği, kanun hükmünde kararnameler ile düzenlenir. OHAL'de, Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Kanun hükmündeki bu kararnameler, Resmi Gazetede yayımlanır, aynı gün Meclis onayına sunulur.
